Sabtu, 09 Oktober 2010

♥ DONGENG ♥

I. Dongeng
Dongeng nyaeta carita rekaan anu mere kesan pamohalan tur ukuranana parondok. Kesan pamohalan dina dongeng upamana wae aya sasatoan bisa nyarita kawas jelema (saperti dongeng “Sakadang Kuya jeung Sakadang Monyet), aya parahu jadi gunung (“Sasakala Tangkuban Parahu”), jelema jadi maung (“Sasakala Maung Panjalu”), jeung sajabana.
Eusi dongeng umumna ngandung atikan moral. Upamana bae jalma bener tangtu meunang pahala, jalma salah tangtu bakal meunang siksaan atawa cilaka; supaya maksudna tinekanan kudu ngagunakeun akal; atawa kudu hirup sauyunan ambeh repeh-rapih.
Dongeng teh karya balarea, hartina tara kanyahoan saha anu ngarangna. Sumebarna sacara lisan, dongeng didongengkeun deui. Munasabah upama aya hiji dongeng mibanda rupa-rupa versi.
Papasingan Dongeng
Dumasar kana eusina, dongeng teh bisa dipasing-pasing jadi sababaraha golongan, nyaeta (1) dongeng sasatoan; (2) dongeng sasakala; (3) dongeng babad; (4) dongeng jelema biasa; (5) dongeng paranabi/wali; (6) dongeng pieunteungan; (7) dongeng pamuk.
Fabel
Dongeng sasatoan (fabel) nyaeta dongeng anu palakuna sasatoan sarta paripolahna dicaritakeun kawas jelema, upamana bae bisa nyarita jeung ngagunakeun akal pikiran. Contona: dongeng sakadang kuya jeung sakadang monyet.
Parabel
Dongeng kahirupan jalma biasa (parable) nyaeta dongeng anu eusina nyaritakeun jalma biasa. Contona dongeng-dongeng Si Kabayan.
Babad/Sage
Dongeng babad (sage) nyaeta dongeng anu eusina nyaritakeun kajadian atawa jelema anu ngandung unsure sajarah. Contona: babad Cirebon, dongeng Syeh Abdul Muhyi.
Sasakala/legenda
Dongeng sasakala (legenda) nyaeta dongeng anu eusina nyaritakeun asal-muasalna kajadian hiji tempat, barang, sasatoan atawa tutuwuhan. Contona: sasakala maung panjalu.
Mite
Carita paranabi/wali kaasup kana mite nyaeta carita anu eusina patali jeung kapercayaan masarakat kana bangsa lelembutan atawa hal-hal anu gaib. Contona: dongeng nyi roro ki dul.
Pamuk
Dongeng pamuk nyaeta dongeng anu nyaritakeun kagagahan atawa kasakten hiji jalma, tur biasana aya patalina jeung tokoh atawa kajadian sajarah. Contona: pangeran kornel.
Dongeng Pieunteungeun
Dongeng pieunteungeun didieu nyaeta dongeng anu eusina mangrupa tuladan pikeun manusa. Bisa dongeng sasatoan, dongeng jalma biasa, jeung sajabana.
Upama ngadongéng, aya sawatara hal anu kudu diperhatikeun, nya éta:
1. Lafal
Lafalna kudu béntés, jelas kadéngéna sarta tétéla ucapanana.
2. Lentong
Lentongna kudu merenah. Iraha lentongna kudu turun jeung kudu naék.


3. Pasang peta
Pasang peta ngawengku paroman (mimic) jeung gerak-gerik (gestur) waktu ngadongéng. Paroman kudu luyu jeung dongéng anu keur dicaritakeun.

1 komentar:

  1. Neda widi bade ngabagikeun ieu pedaran dina Grup FB NYARIOS SUNDA
    https://www.facebook.com/groups/basasunda/

    Hapunten tur hatur nuhun sateuacanna

    BalasHapus